Deniz ürünlerinin hepsi yenebilir mi ?

[Med_Cezir]

"Hem size hem de yolculara fayda olmak (yararlanmak) üzere, deniz avı yapmak ve onu yemek size helâl kılındı." [Mâide suresi, 5/96] buyurmuştur.

Böylece denizlerin, birer ilâhî nimet deposu olduğunu ve onlardan biz insanların faydalanabileceğini hatırlatmaktadır.

Bu konuda Ehli Sünnet mezheplerinin görüşleri şöyledir:

Hanefi mezhebine göre :

Balık sûretinde olmayan deniz hayvanlarının etlerini yemek haramdır. Suda yaşayan, suda barınan hayvanlardan her çeşit balığın eti ise yenebilir. Mesela kalkan balığı, sazan balığı, yunus balığı, yılan balığı bu kabildendir, yenilmeleri helâldir. Fakat, diğer su hayvanları caiz değildir; midye, istiridye, istakoz ve yengeç gibi hayvanların yenilmesi helâl olarak kabul edilmemekte, haram sayılmaktadır. [Şeyh Abdurrahman el-Cezerî, Kitâbu’l-Fıkhi ale’l-Mezâhibi'l-Erbaa, 2, 5; M. Zihni Ef. Nimet-i İslâm, Huzur Yay. s. 865; Bilmen, Ö.N., Büyük İslâm İlmihali, s. 418, m. 56]

Diğer Mezheplere Göre ise :

Mâlikîler, hiçbir deniz hayvanını istisna kılmaz/hariç tutmaz, hepsinin yenilebileceğine hükmeder.

Hanbelî mezhebi yılan balığını habis / pis saydığı için haram kabul eder.

Şâfiîler de kurbağa, yengeç ve timsah gibi hem denizde, hem de karada yaşayabilen hayvanların etinin yenilmesinin haram olduğunu söylemişlerdir.

Bu anlatılan esaslara göre, midye, istiridye, kalamar gibi deniz hayvanları Şâfiî, Mâlikî ve Hanbeli mezheplerine göre yenebilir. Ama Hanefî mezhebine göre yenilmez; çünkü bu çeşit hayvanlar gerek görünüş, gerekse yenen kısımları itibariyle hoş değildir, dolayısiyle çirkin ve pis sayılmışlardır.

Yine deniz insanı, deniz aygırı, deniz hınzırı gibi balık şeklinde bulunmayan deniz hayvanlarının yenmeleri helal olmadığı gibi, avlanmaları da helâl görülmemektedir.

Keza dıştan bir etki olmaksızın kendi kendine suda ölüp su yüzüne çıkan balıklar yenmez. Fakat suyun çekilip/açılıp kurumasından, fazla sıcak veya soğuktan dolayı ölen… Veya kuşlar tarafından öldürülen… Su içinde bağlı tutulmakla ve buz içinde sıkışmakla ölen balıklar yenir. Balıklarda boğazlamaya gerek yoktur.

Göle veya denize atılan balık otunu yemekle göl veya deniz içinde ölen veya avlanıp da sudan çıkarılmadan başlarına tokmakla vurulup öldürülen ve ağ içinde kurtulamayıp ölen balıkların yenmeleri de helaldir.

Balıklar temiz olmayan suların içinde bulunmuş olsalar da etleri yenebilir.
Avlanan bir balığın içinden çıkan bir balık sağlam ise, o da yenebilir, sağlam değilse yenmez. [Mehmed Zihnî Efendi, Nimet-i İslâm, Osmanlıca baskı, s. 1149, Latinize, s. 865; Bilmen, Ö.N., a.g.e., s. 418, m. 56-59]

anahtar kelimeler: yengeç yenir mi?, yengeç yemek günah mı?, kalamar yemek günahmıdır?, ahtapot yemek günahmı, midye yemek günahmı? , istakoz yemek günahmı, dinimzde balık