İtikat Mezhepleri

İtikadda mezhebimiz Ehl-i sünnet ve Cemaattir. Peygamberimiz aleyhi’s-salatü ve’s-selam ve onun Ashabının itikadı üzere olan yola Ehl-i sünnet ve cemaat mezhebi denilir. Büyük imamlarımız ayet-i kerime, hadis-i şerif ve icma’-ı ümmetle bu mezhebin hükümlerini ispat edip bir araya toplamışlar ve diğer ayrı yolları (sapık fırkaları) iptal etmişlerdir.

Her akıllı baliğ (ergen) kimseye her şeyden önce lazım olan akaid (itikad) bilgilerini bu mezheb üzere öğrenmektir. Akaidde şüphe caiz olmadığından hemen sorarak öğrenip şüphelerden kurtulmak lazımdır.

Ehl-i sünnetin itikatta imamı ikidir: Birisi İmam Ebû Mansûr Matüridi, diğeri İmam Ebü’l-Hasen Eş’ari’dir. Hanefilerin itikatta imamı İmam Ebû Mansûr Maturidi’dir, Şafiilerin ise İmam Ebü’l-Hasen Eş’ari Hazretleridir.

Sahih ve makbul inançların neler olduklarını İmam Ebû Mansur Matüridi ve İmam Ebu’l-Hasen Eş’ari Hazretleri Kur’an-ı Kerim’den ve hadis-i şeriflerden derleyip bu ümmete anlatmışlardır: Bu iki büyük islam alimi, Müslümanların itikat (inanç) meselelerinde imamlarıdır. Esasta birdirler. Aralarında sadece bazı teferruatta ihtilaf vardır. Bu iki imamın yolu itikatta, inançta Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat mezhebidir. Yani Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) ve mübarek sahabilerinin yoludur. Bunların dışında kalan Mutezile, Cebriye, Kaderiye, Batıniyye, Karmatiyye, Şia ve diğer fırkaların inançlarında hatalar, bozukluklar, bid’atler vardır. Her Müslüman, inanç meselelerinde ya İmam Maturidi’yi veya İmam Eş’ari’yi takip ve taklit etmelidir. “Benim mezhebe ihtiyacım yok, ben Kur’an ile Sünnet’e bakarım…” diye konuşanlar büyük hata işlemektedirler. Bin seneden beri nice büyük alimler, mürşidler, salihler, arifler bu iki imamdan birine tabi olmuşlardır. Bu mevzuda bin küsur yıllık bir icma-ı ümmet vardır. Bu mezheplerden ayrılan bilgisizler sapıtmış ve sapıttırmışlar, Ehl-i Sünnet’in dışına çıkmışlardır.

Akaid bilgilerini Peygamber Efendimiz aleyhisselam ve Ashab-ı kiramının itikadları üzere İmam-ı A’zam Ebû Hanife’den İmam Muhammed bin Hasan eş-Şeybani öğrenmiş, ondan Ebû Bekir Cürcani, ondan Ebû Nasr Iyaz ve ondan da İmam Ebû Mansûr Maturidi öğrenip neşretmiş ve Ehl-i sünnetin imamı olmuştur. İmam Maturidi, Hanefi mezhebinde olup 333 (M-945) senesinde vefat etmişdir. Akaide dair Kitabut-Tevhid’i ve Te’vilat-ı Ehli’s-sünne isminde pek kıymetli bir tefsiri vardır.

“Amelde mezhebin hangisidir?” denirse, İmam-ı Azam Ebû Hanife mezhebindekiler “Hanefi mezhebi” demelidir. Şafii, Hanbeli ve Maliki mezhebindekiler de mensûbu bulundukları mezhebi söylerler.

Kur’an-ı Kerim’de ve Hadis-i Şeriflerde farz, haram, helal gibi hükümlerin bazısı açıktır, herkes anlar. Bazısı gizlidir, onları ancak müctehid olan alimler anlar. Allahü Teala ictihada ehil olan alimlere çalışıp hükümler çıkarmalarını, Kur’an-ı Kerim ve Resûlullah’ın sözü ve fiilleri ile ve Ashab-ı Kiram’ın icma’ı ile gizli olanları delillerle ve kıyas ile meydana çıkarıp anlatmalarını, bunlarla amel etmelerini ve müctehid olmayanlara öğretmelerini emretmiştir. Müctehid olmayanlar bu müctehidlerden birine uymak ve onları taklid etmek ile emrolunmuşlardır.