Müdebber Kılma – Mükatebe Yapma İle İlgili Hadisler

Hadis No: 4166

Ravi: Cabir

Tanım: Bir adam, kölesini “benden sonra hür olsun” diye azad etmişti. Sonradan ona ihtiyacı doğdu. Resulullah (sav) köleyi alarak: “Bunu benden kim satın alacak?” dedi. Nuaym İbnu Abdillah İbni’n-Nehham (ra) şu şu miktar fiyata satın aldı. Resulullah o parayı (köle sahibine) verdi.

Kaynak: Buhari, Büyu 59, 110, İstikraz 16, Husumat 2, Itk 9, Kefaretu’l-Eyman 7, İkrah 4, Ahkam 32; Müslim,

Hadis No: 4167

Ravi: Nafi’

Tanım: İbnu Ömer (ra), kendine ait iki cariyeyi müdebber kıldı. Onlar müdebber oldukları halde İbnu Ömer onlara temasta bulunuyordu.

Kaynak: Muvatta, Müdebber 4, (2,814)

Hadis No: 4168

Ravi: Amr İbnu Şuayb (an ebihi an ceddihi)

Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Kim kölesi ile yüz okiyye üzerinden mükatebe yapsa da, kölesi bunun on okiyyesi hariç hepsini ödese, yine de köledir.”

Kaynak: Ebu Davud, Itk 1, (3927); Tirmizi, Büyu 35, (1260); İbnu Mace, Itk 3, (2519)

Hadis No: 4169

Ravi:

Tanım: Ebu Davud’un bir rivayetinde şöyle buyurulur: “Mükateb, üzerinde bir dirhemlik borç kaldığı müddetçe köledir.”

Kaynak: Ebu Davud, Itk 1, (3926)

Hadis No: 4170

Ravi: İbnu Abbas

Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Mükatebe karşı bir hadd işlenir (diyet almaya hak kazanırsa) veya mirasa mazhar olursa, (borcunu ödeyerek) hürriyetinden kazandığı miktarca onlara varis olur.” Resulullah (sav) şöyle buyurdular: “Mükateb, ödediği hisse nisbetinde hür diyeti öder, geri kalanı köle diyetinden öder.”

Kaynak: Tirmizi, Büyu 35, (1259); Ebu Davud, Diyat 22, (4582); Nesai, Kasame 36, (8, 45, 46)

Hadis No: 4171

Ravi: Ümmü Seleme

Tanım: Resulullah (sav) bize buyurdular ki: “Sizden birinin mükatebetinin size hala ödeyeceği borcu varsa da, ona karşı örtünsün.”

Kaynak: Ebu Davud, Itk 1, (3928); Tirmizi, Büyu 35, (1261); İbnu Mace, Itk 3, (2520)

Hadis No: 4172

Ravi: Musa İbnu Enes İbn-i Malik

Tanım: Şirin, Hz. Enes’e mükatebe yapma talebinde bulundu. Hz. Enes çok zengindi, mükatebe yapmayı reddetti. Şirin Hz. Ömer (ra)’e başvurdu. Hz. Ömer, Enes (ra)’i çağırarak: “Şirinle mükatebe yap!” emretti. Enes (ra) yine kabul etmedi. Hz. Ömer, çubuğuyla Enes’e vurdu. Ve şu ayeti okudu: “Kölelerinizden hür olmak için bedel vermek (mukatebe yapmak) isteyenlerin, -onlardan bir iyilik görürseniz- bedel vermesini kabul edin” (Nur 33). Bunun üzerine Hz. Enes mukatebe yaptı.

Kaynak: Buhari, Mükateb 1

Hadis No: 4173

Ravi: Aişe

Tanım: Berire mükatebe bedelini ödemede yardım istemeye geldi…”

Kaynak: Buhari, Mesacid 70, Zekat 61, Büyu 67, 73, Itk 10, Mekatib 2, 3, 4, 5, Hibe 7, Şurut 3, 10, 13, 17,

Hadis No: 4174

Ravi: Aişe

Tanım: Nesai’nin rivayetinde şu ziyade mevcuttur: “Berire (ra) kendi nefsinin hürriyete kavuşması için dokuz okiyye üzerine mükatebe yaptı. Her sene bir okiyye ödeyecekti. Resulullah (sav) onu, (hürriyetine kavuştuğu zaman) kocası ile beraberliğe devam etme veya boşanma hususunda muhayyer bıraktı, Kocası köle idi. Berire kendini (kocadan ayrılmayı) tercih etti. Urve der ki: “Kocası hür olsaydı, Aleyhissalatu vesselam Berire’yi muhayyer bırakmazdı.”

Kaynak: Nesai, 85, 86 (7, 300)