Ahlak-ı Hasene Ne Demektir?

İslam ahlakına göre huylar, güzel ve çirkin olmak üzere iki kısma ayrılır. Güzel huylara “ahlak-ı hasene” veya “ahlak-ı hamide”, kötü huylara da “ahlak-ı kabiha” veya “ahlak-ı zemime” denir. Edep, haya, cömertlik, tevazu (alçak gönüllü olmak), ikram gibi huylar güzel; kibir, haset (kıskançlık), kin, düşmanlık, cimrilik, sefihlik gibi huylar da çirkindir.

İslam alimleri, güzel ahlakı; “Güler yüzlü olmak, insanların kalbini kırmamak, kimseyle münakaşa etmemek, müslümanlara su-i zan (kötü zan)da bulunmamak, cömert olmak ve dine hizmet” diye tarif etmişlerdir. Güzel ahlaka sahip olmak için, kötü huyları teşhis etmek lazımdır. Bir kimse, bu teşhisi ya kendi yapar, yahud bir alimin, rehberin bildirmesi ile anlar. İnsan kendi kusurlarını zor anlar. Güvendiği arkadaşına sorarak kusurunu öğrenir. Sadık olan dost, onu tehlikelerden koruyan kimsedir.

Ahlak-ı hasenenin  alametleri vardır:

1- Çok itiraz etmemek.

2- Adalet sahibi olmak.

3- Kendini beğenmemek.

4- İnsanların ayıplarını örtmek.

5- Müslüman kardeşinin kusurunu görünce hüsn-i zan etmek (onu iyiye yorumlamak ve hakkında iyi düşünmek).

6-  Başkasından gelen eziyet ve sıkıntılara katlanmak.

7- Nefsine (kendine) zulmetmemek.

8- Kendi ayıplarına bakıp başkalarının ayıplarını araştırmamak.

9- Herkese karşı güler yüzlü, yumuşak ve tatlı sözlü olmak. (Yûsuf bin Esbat)